Titel: The Plantriarchy
Kunstenaars: Gijsje Heemskerk & Bernice Nauta
Residency: 4 januari - 23 februari 2023
Opening: Vrijdag 24 februari, 17:00 - 20:00 uur
Tentoonstelling: 24 februari - 11 maart 2023
Tijdens hun residency bij HMK transformeren Bernice Nauta en Gijsje Heemskerk de kapel in een levensgroot decor dat fungeert als set voor het eerste hoofdstuk van hun driedelige film The Plantriarchy, waarin het leven van planten door het verleden, heden en toekomst wordt gevolgd. Hoe zijn planten terecht gekomen op plaatsen waar ze uitheems zijn en zelfs als 'invasief' worden beschouwd? En als we terugkijken naar ons koloniale verleden, zijn mensen dan ook zulke 'invasieve soorten' geweest? In dit semi-fictieve verhaal is het niet een mens die de hoofdpersoon van het verhaal is maar een klein zaadje dat de dominante soort in Nederland wordt.
Hoofdstuk 1: De servant en het zaad
Tegen de achtergrond van een levensgroot handgeschilderd decor met papier-maché rekwisieten volgt het eerste hoofdstuk van de film. We zien de reis van het zaad op een schip richting de 17e eeuwse havenstad Hoorn. Bij aankomst groeit het uit tot een plant die zelfs een gereformeerde kerkdienst weet binnen te dringen.
Documentaire interviews worden afgewisseld met fictieve scènes en daarmee creëert het duo een verhaal dat mensen uitnodigt om aandachtig na te denken over de menselijke relatie met de plantenwereld. De opeenvolgende hoofdstukken, die na hun residentie bij HMK zullen worden ontwikkeld, gaan over de huidige klimaatcrisis en een toekomstig wereldbeeld gezien vanuit het perspectief van de plant protagonist.
Daarnaast laten ze zich leiden door de curatorial guidelines van kunsthistoricus Jessica Ullrich, waarin zij beschrijft hoe je op een verantwoordelijke wijze samen kunt werken met niet-menselijke dieren. Ze proberen dit zo veel mogelijk te implementeren in hun samenwerking met planten.
Gijsje Heemskerk en Bernice Nauta zijn onderdeel van het collectief Sunflower Soup, waarmee zij de drie hoofdstukken van The Plantiarchy in de zomer van 2023 tentoonstellen in Huis Marres in Maastricht.
Gijsje Heemskerk gelooft niet in het begrip autonome kunstenaar. Alles wat je doet, doe je samen met iemand of iets. Ze werkt samen met o.a.: Collectief Het IJ, haar hondenmaatje Wiske, slakken, de overleden dochters van volkslegende Grote Pier en haar 88-jarige vriendin Annie. Naast haar eigen praktijk is ze oprichter van kunstenaarsinitiatief Atelier Oh Nee (atelierohnee.blogspot.com): een projectruimte in haar eigen atelier waar kunstenaars en anderen kunnen presenteren wat ze willen.
Het werk van Bernice Nauta (1991) varieert van tekenen en schilderen, site-specific installaties en korte verhalen en films maken. In haar praktijk verschijnen personages die op de drempel tussen het zichtbare en onzichtbare staan, zoals de figuur van de stunt dubbelaar. Nauta's protagonisten zijn op zoek naar identiteit en voortdurend op zoek naar een vorm. Naast haar individuele praktijk werkt ze samen met verschillende mensen en is ze lid van het kosmische cowboycollectief Self Luminous Society.
Voor het eerste hoofdstuk van The Plantiarchy bij HMK werken Gijsje Heemskerk en Bernice Nauta samen met Lyckle de Jong en een groep lokale acteurs voor de scène waarin een koor zingt in de kapel. Boris de Klerk, Lotte Driessen en Berthe van Soest zijn bevestigde acteurs. Anouk van Klaveren is verantwoordelijk voor het kostuumontwerp en Sasha Kulak is de director of photography. Voor het documentaire gedeelte van de film zullen de kunstenaars Julian Wijnstein interviewen over het koloniale verleden van Hoorn.
Dit project is mede mogelijk gemaakt door: Mondriaan Fonds, Gemeente Hoorn, Stroom Den Haag, Stichting Stokroos.
Fotografie: Bart Treuren